شیب تند سالمندی در کشور نسبت به کشورهای توسعه یافته سرعت سالمند شدن در کشور نسبت به کشورهای توسعه یافته سریعتر است ،زمان کمتری برای ایجاد زیرساخت در اختیار داریم. فرهنگ سازی ،اصلاح نگرش باید از سطح ملی انجام شود. به گزارش خبرگزاری علم و فناوری از استان مرکزی؛ آمارها در ایران حاکی از آن است که هرم جمعیتی کشور به شیب سالمندی گرایش دارد و تا سال 1410 جمعیت میانسال به ایستگاه پیری می رسد. بیش از 30درصد مردم کشور بالای 50سال خواهند داشت که این امر هشداری برای تصمیم سازان کلان اجرایی و شهری است تا با اقدامی بهنگام زیرساخت های لازم را از هم اینک مهیا کنند.

سازمان ملل پیری جمعیت را اینگونه تعریف کرده است.

پیری جمعیت فرآیندی است که طی آن افراد مسن به یک سهم بزرگ از کل جمعیت تبدیل می شوند، جهان به سرعت در حال پیرشدن است، پیری جمعیت یک فرآیند شناخته شده تحت عنوان انتقال جمعیتی است که مرگ و میر و نرخ باروری آن در جمعیت کاهش و امید به زندگی افزایش می یابد و ساختار سنی جمعیت از گروه جوان به گروه سالمند تغییر پیدا می کند.

پیری جمعیت را از دو جنبه می توان مورد بررسی قرار داد: یکی مربوط به سالخوردگی ساختار سنی جمعیت و جنبه دیگر مربوط به افزایش تعداد سالمندان که نتیجه آن باز سالخوردگی جمعیت است .

پدیده ی افزایش جمعیت سالمندان یکی از مهمترین چالش های اقتصادی، اجتماعی و بهداشتی در قرن بیست ویکم بشمار می رود.

افزایش تعداد و نسبت سالمندان در جامعه، در صورت آماده نبودن زیرساخت های لازم، یک چالش جدی برای نظام های رفاه اجتماعی و سلامت ایجاد می کند .

مسائلی چون نبود حمایت های اجتماعی، نداشتن شغل و نقش اجتماعی، مخارج زندگی و به ویژه هزینه های بهداشتی درمانی سرسام آور و غیره از جمله مواردی است که لزوم توجه بیشتر به این قشر از جامعه را نمایان می سازد. برنامه ریزی آینده محور برای حل مشکلات این قشر از جمعیت یکی از مسائل ضروری است.

با توجه به موارد بیان شده خبرگزاری علم و فناوری از استان مرکزی؛ به گفتگویی با خانم دکتر شهلا نظری مدیرگروه سلامت خانواده و جمعیت معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی اراک داشته که در ذیل آمده است.

1-متولی کمیته راهبردی ساماندهی سالمندان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و دانشگاه علوم پزشکی است تا امروز چه اقداماتی در استان مرکزی در رابطه با سالمندی انجام داده است؟

سندملی سالمندان که در سال 1399 ابلاغ شده است این سند توسط چندین دستگاه از جمله وزارت بهداشت ، وزارت کشور ، وزارت رفاه ، سازمان بهزیستی ، کمیته امداد ، سازمان برنامه و بودجه و... تدوین شده است.

وزارت بهداشت هم مثل سایر دستگاه ها در اجرای برنامه های راهبردی سند دخیل است و یکی از این راهبردها که جزء وظایف اصلی وزارت بهداشت و دانشگاه علوم پزشکی است. توانمندسازی سالمندان و دیگری حفظ ارتقای سلامت جسمی ، روانی ، اجتماعی و معنوی سالمندان هر چند در برخی از راهبردهای دیگر نیز به عنوان همکار ایفای نقش می کند.در حال حاضر اقدامات دانشگاه علوم پزشکی مراقبت سالمندان در مناطق تحت پوشش خود در روستا و شهر طبق مراقبتهای تعریف شده از طرف اداره سالمندان انجام می شود. از نظر سلامت جسمی و روانی سالمندان تحت پوشش بررسی می شوند و در صورت نیاز ارجاع به پزشک و سطوح بالاتر انجام می شود.البته همه سالمندان جهت مراقبت مراجعه نمی کنند.

2-با توجه به اینکه یکی از پیرترین شهرها هستیم امکاناتی که برای سالمندان در نظر گرفته شده و زیرساختهای لازم چیست؟ اقدامات دستگاه های اجرایی در رابطه با سالمندی جمعیت چیست؟

استان مرکزی از استان های سالمند کشور است (بین سومین تا پنجمین استان)و تفرش پیرترین شهر استان می باشد. فراهم کردن زیرساختها فقط به عهده علوم پزشکی نیست و نیاز به اقدامات اساسی توسط سایر دستگاه ها می باشد (در حوزه سلامت برخی اقدامات از جمله انجام مراقبتها بخشی از سالمندان در واحدهای بهداشتی صورت گرفته و خدمات تشخیصی و درمانی نیز در حوزه درمان انجام می شود.



3-ارائه راه حل مناسب برای مشکل سالخوردگی جمعیت، در اراک چیست؟

راه حل مناسب افزایش نرخ باروری کل در سطح استان است که منجر به افزایش جمعیت جوان و مولد خواهد شد که قطعا در سالخوردگی استان تاثیر گذار است.امید است با اجرای کامل و دقیق قانون جوانی جمعیت به این هدف نائل شویم. البته کار بسیار سخت و هزینه بر و دیربازدهی می باشد.

4-استان با پیری جمعیت روبرو است که تبعات زیادی را به همراه دارد .با توجه به اینکه باید کرامت این قشر حفظ شود از آنجایی که این قشر دریافت کننده خدمات هستند و نیاز به اقدامات درمانی و دارویی زیاد دارند آیا بستر برای نگهداری آنها در استان فراهم است؟

بستر لازم که فراهم نیست ، امکانات موجود کافی و مناسب نیست مراکز نگهداری شبانه روزی سالمندان در شهرهای اراک-آشتیان- تفرش و دلیجان وجود دارد. تعدادی مرکز ارائه خدمات روزانه در سطح شهر اراک هم وجود دارد ولی کافی نیست و همه سالمندان امکان استفاده از آنها را ندارند.در ضمن برای استفاده از آنها پرداخت شهریه نیاز است که اکثر سالمندان توان پرداخت آنرا ندارند.



5-جلوی روند پیری را قادر نیستیم بگیریم ولی می تونیم شهری که دوستدار سالمند هست را تدارک ببینیم مثل دسترسی آسان به وسایل حمل و نقل، ارتباطات و اطلاعات، اشتغال متناسب با پیری، امکانات بهداشتی و درمانی و تفریحی را به صورت ویژه برای افراد کم توان حرکتی و سالخوردگان دنبال کرد آیا برای این مسائل اقداماتی در استان انجام شده است؟

شهر دوستدار سالمند یکی از پیشنهادات مطرح شده در شورای سالمندان استان بوده است که چندین سال است اراک را به عنوان شهر پیشنهادی مطرح کردند ولی اقدام خاصی در این زمینه انجام نشده است البته جلساتی در این خصوص با حضور دستگاه های مسئول و همکار برگزار شده است ولی متاسفانه اقدام اساسی و تغییرات مورد نیاز در شهر دیده نمی شود.

6-پدیده سالمندی در قرن 21 برای همه جهان در حال وقوع هست در رابطه با فرهنگ سازی و اصلاح نگرش در سطوح تصمیم سازی در این راستا توضیحی را بفرمایید؟

بله پدیده سالمندی جهانی است ولی سرعت سالمند شدن در کشور ما نسبت به کشورهای توسعه یافته بسیار سریعتر است و این باعث می شود که زمان کمتری برای ایجاد زیرساخت در اختیار داشته باشیم. فرهنگ سازی -اصلاح نگرش بایستی از سطح ملی انجام شود البته در سطوح استانی هم با توجه به اختیارات و وظایف موجود در این زمینه و سالمند بودن استان باید حتما در اولویت قرار گیرد.



7-اراک برای جمعیت سالمند کلینیک طب سالمندی با هدف تکریم، احترام و حقوق سالمندی در چندین سال پیش افتتاح کرد ؟ چه خدماتی در این کلینیک ارائه می شود و چه میزان رشد داشته آیا استقبال بوده است؟

هنوز کلینیک طب سالمندی در اراک افتتاح نشده است .هر چند که کلینیک توانبخشی ایثار زیر مجموعه دانشکده توانبخشی دانشگاه علوم پزشکی اراک از حدود 2سال پیش خدماتی از جمله شنوایی سنجی، فیزیوتراپی را به گروه سالمندان در کنار سایر مراجعین ارائه می دهد.

8-چه زیر ساختهایی در استان مرکزی امروز انجام شده و در حال انجام است که در آینده سالمندان ما کیفیت زندگی بهتری داشته باشند؟

نسبت به زیرساختهای مورد نیاز و مطلوب بسیار فاصله وجود دارد ولی فعلا در حد ارائه خدمات مراقبتی برای بخشی از سالمندان در واحدهای بهداشتی شهر و روستا و شناسایی سالمندان پرخطر و ارجاع آنان به سازمان های حمایتی در حوزه معاونت بهداشتی و در اولویت قرار دادن مراجعین سالمند برای دریافت نوبت در کلینیک های وابسته به دانشگاه علوم پزشکی اقداماتی صورت گرفته است. سایر زیرساختهای بایستی از دستگاه های متولی دیگری مطالبه شود.



9-یکی از مباحثی که در سال 1400مطرح شد سالمندی زنانه در اراک بود به گونه ای که طبق آمار بیان شد به ازای هر 100 زن سالمند 92مردسالمند داریم دلیل به وجود آمدن این مورد چیست؟

زنانه شدن سالمندی فقط مربوط به اراک نیست در سطح کشور این موضوع مطرح است که مهمترین علت آن امید به زندگی بالاتر در زنان است (زنان بیشتری نسبت به مردان زنده می مانند).

انتهای پیام/طاهره جوکار