آرمان ملی: هوای کشور آلوده است و این آلودگی جان مردم را به گونه ای به خطر انداخته که بر اساس آمار، سالانه باعث مرگ 30 تا 50 هزارنفر در ایران می شود. یکی از عمده دلایل تشدید آلودگی هوا، مازوت سوزی در نیروگاه های حرارتی تشخیص داده شده است؛ بر اساس گزارش های ارائه شده از سوی مسئولان؛ تقریبا همه این نیروگاه ها مازوت می سوزانند هرچند این مازوت سوزی در تهران تکذیب شده. مسئولان استفاده از مازوت را برای تولید گاز و برق و عدم استفاده از سوخت های غیرآلوده را به تحریم ها تعمیم می دهند .اگر بخواهیم نمونه ای از قربانیان آلودگی هوا را ذکر کنیم می توانیم به اراک برویم و اتفاقی که ریه های تنفسی اراک را سیاه کرده و باعث شده است تا ضررهای محیط زیستی بسیار بزرگ و جبران ناپذیری از خود بر جای بگذارد را از نظر بگذرانیم. این نگرانی به قدری گسترده است که اعتراض مردم و به خصوص فعالان محیط زیست را برانگیخته و هشدارهای بسیاری را از سوی آنها به همراه داشته است. بر اساس آمار سازمان بهداشت جهانی (WHO)، سالانه 4. 2 میلیون نفر به علت آلودگی هوا در فضای باز جان خود را از دست می دهند. همچنین سالانه 3. 8 میلیون نفر در اثر آلودگی هوا در محیط های بسته، به ویژه آلودگی هوای خانه، زندگی آنها پایان می یابد.

وعده های تکراری و اعتمادسوز

وعده های تکراری و اعتمادسوز؛ عنوانی که مدیرعامل موسسه محیط زیستی بوم فناوران مرکزی به کار می برد تا نشان دهد علاوه بردلسردی و ناامیدی مردم و فعالان محیط زیست نسبت به تحقق ادعاهای مسئولان امر، پیامدغم انگیزتر دیگری هم داشته و آن گرفتن جان صدها تن از هموطنانمان در اراک و مناطق آلوده اطراف است. حمیدرضا مهاجرانی، توضیح داده که «البته که هیچ یک از عاملان این قتل های خاموش، حاضر به اعتراف و پذیرش مسئولیت خود نیستند. اما شاید دانستن نحوه و مکانیسم ایجاد بیماری و مرگ حداقل 500 نفر از شهروندان در سال گذشته بر اثر آلودگی هوا برایشان مفید و هشدار دهنده باشد. امیدواریم که آمار بالای مرگ و میر ناشی از بیماری های ایسکمی قلبی، سکته مغزی، سرطان ریه و بیماری مزمن انسداد ریوی شهروندان اراک در سال گذشته، تکانه کوچکی در مغز افراد مسئول در دستگاه های اجرایی مربوط ایجاد کند.» او با تأکید بر اینکه افزایش فعالیت های صنعتی به بهای جان مردم هیچگونه توجیهی ندارند، ادامه داده: «اگر جنبه اقتصادی امر برای مسئولان از جان مردم مهم تر است، برآورد هزینه 259 میلیون دلاری (معادل 7000 میلیارد تومان) ناشی از مرگ و میر شهروندان اراک در سال گذشته بر اثر مواجهه با ذرات معلق هوا که توسط وزارت بهداشت اعلام شده، آنها را وادار به حرکت و اقدام مؤثری کند.» مدیرعامل موسسه محیط زیستی بوم فناوران مرکزی، گفته: «بر اساس آنالیزهای اعلام شده با مصرف هر 5 میلیون لیتر مازوت توسط نیروگاه شازند، 450 هزار کیلو (450تن) گوگرد وارد هوای اراک شده است. ترکیبات گوگردی عامل ایجاد برونشیت و بیماری های تنفسی دیگر هستند و سلامت شهروندان، حیوانات و حتی گیاهان را به خطر می اندازند. کودکان به علت حساس و در حال رشد بودن دستگاه تنفسی، بیشتر در معرض خطر هستند و بیماری آسم که می تواند تا آخر عمر وبال گردنشان باشد، آنها را تهدید می کند. ورزش در هوای آلوده با این حجم عظیم از گوگرد حتی برای افراد سالم نیز خطرناک است. مهاجرانی تصریح کرده: باید در نظر داشت که گازسوز شدن نیروگاه حرارتی شازند، که مسئولان در انجام این امر تاکنون کوتاهی کرده اند، به معنی حل کامل مشکل آلودگی نیست. چرا که ترکیبات اکسیدنیتروژن را وارد هوا می کند که آن هم خطرات جدی برای سلامتی دارد . در شرایط فعلی و با ادامه مازوت سوزی در نیروگاه حرارتی شازند، مردم اراک مجبورند هر دو ترکیب فوق را تنفس کنند. او گفته است که «متأسفانه تاکنون هیچگونه اقدامی در خصوص فیلتراسیون نیروگاه حرارتی شازند و یا انتقال این نیروگاه به نقطه مناسب انجام نشده است. در حالی که مردم اراک یک سوم روزهای سال گذشته را با هوایی ناسالم گذرانده اند و در نتیجه این خلف وعده های مکرر مسئولان مربوط، برای سالجاری فقط یک جمله را تصدیق می کند که «سال به سال، دریغ ازپارسال!»

مرگ های پرشمار

اما رئیس دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی اراک هم با بیان اینکه آلودگی هوا یکی از مشکلات محیط زیستی امروزه دنیاست که در بسیاری از نقاط دنیا وجود دارد، گفته: بر اساس برآوردی که سازمان جهانی بهداشت در خصوص آلایندگی های هوا ارائه می دهد، بیش از 85 درصد مردم دنیا در مناطقی زندگی می کنند که آلایندگی های هوا از میزان استانداردهای خود بسیار بالاتر هستند. علی کولیوند در گفت وگو با ایلنا، افزوده: اگر بخواهیم در دنیا نگاهی به آمار و ارقام بیندازیم، باید عنوان کرد که سالانه حدود 6 میلیون تا 9 میلیون مرگ در اثر آلودگی هوا اتفاق می افتد و این میزان در حدود 5 درصد تا 7 درصد از حجم مرگ و میرهای دنیا را به خود اختصاص می دهد. بنابراین می توان نتیجه گرفت که 5 تا 7 درصد مرگ و میرهای جهان تنها بر اثر آلودگی هوا اتفاق می افتد. به گفته او: آماری که در این رابطه در کشور ایران وجود دارد، دارای ارقام متفاوت است که نشان می دهد حدود سالانه 30 هزار تا 50 هزار نفر مرگ در ایران منتسب به آلودگی های هواست. به این معنا که آلایندگی های هوا در شهرهای مذکور این مقدار مرگ زودرس را ایجاد می کنند.

مازوت سوزی، فوت بیماران زمینه ای را تسریع می کند

معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اراک هم گفته: قطعاً سوخت مازوت با ایجاد آلایندگی هایی که از خود به جای می گذارد، در بعضی از بیماری های زمینه ای مانند سرطان ریه، بیماری های مزمن ریوی مانند آسم، برونشیت و همچنین برخی از بیماری های قلبی وعروقی و سکته مغزی، قطعاً می تواند اثرات تسریع کننده فوت داشته باشد. علی علیمحمدی، افزوده: با توجه به بررسی های انجام شده، در سال 1400 حدود 500 بیمار زمینه ای در گروه های بیماری های زمینه ای عنوان شده در شهر اراک، فوت آنها به دلیل آلودگی هوا و به خصوص آلایندگی های ناشی از سوخت مازوت، تسریع پیدا کرده است. او ادامه داده: شاید اگر این آلودگی ها وجود نداشت، این بیماران زمینه ای، حدود 10 تا 20 سال دیگر به حیات خود ادامه می دادند، اما متأسفانه آلودگی های موجود در هوا و آلایندگی های ناشی از مازوت سوزی، پروسه فوت این افراد را تسریع داده است. به گفته معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اراک: آمار تعداد فوت های سالجاری که به دلیل آلایندگی های هوا و به خصوص مازوت سوزی تسریع پیدا کرده است، هنوز جمع بندی نشده و باید تا پایان سال برای جمع بندی نهایی در انتظار ماند. علیمحمدی تصریح کرده: اما مطمئناً در سالجاری نیز شرایط مشابه با سال گذشته خواهد بود. وخیم تر شدن شرایط بستگی به تصمیمات و رویکردهای مسئولان نیروگاه حرارتی شازند و وزارتخانه های مسئول در بحث سوخت نیروگاه باشد که تا چه زمانی بخواهند از سوخت مازوت استفاده کنند. او گفته: بارها هــم از طریق استانداری مرکزی و هم به صورت مستقیم به مدیریت مجموعه نیروگــاه حرارتی شازنــد، تذکرات بسیـــــاری مبنــی بر عدم استفـــاده از سوخــت مازوت در این نیروگاه داده شده است، اما متأسفانه همچنان استفاده از سوخت مازوت در نیروگاه شازند تداوم داشته است.