سایه سهمگین مازوت بر اراک محدثه کاظمی مدت هاست که در اراک، آلودگی هوا نفس ها را به شماره انداخته است. آلودگی هوا در اراک قصه ای قدیمی است که پیگیری این بحران از سال 77 توسط فعالان محیط زیست از استانداران مختلف، درخواست شده و به امروزی رسیده است که معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اراک هشدار داد: آلاینده ها در سال 1400 جان 500 نفر را در اراک گرفت! آلودگی هوا در اراک از منابع متعدد داخلی و خارجی تولید می شود. آلودگی هوایی که توسط مسوولان به زمین یکدیگر پاس داده می شود؛ نفس مردم اراک را هدف قرار داده است. علی چگینی، عضو شورای اسلامی شهر اراک گفت: بنا بر تحقیقات پزشکی آلودگی شهر اراک به طور میانگین پنج سال از عمر طبیعی شهروندان این شهر را کم می کند. اینکه آلودگی در اراک از منابع متعددی چون تالاب میقان، شرکت املاح معدنی و صنایع متعدد ناشی می شود، مورد قبول است، اینکه حمل ونقل، افزایش جمعیت، فرسودگی خودروها، عدم توسعه کیفی و سبک زندگی بر آلودگی ها می افزاید نیز مورد قبول است، اما مساله مورد بررسی در این نوشتار، مازوت است. مازوتی که به تنهایی، سهم عظیمی از آلودگی این شهر را به خود اختصاص داده است. مازوت، سوختی ارزان و قابل دسترس برای نیروگاه ها است که برای ساکنین شهر صنعتی اراک جز بیماری های لاعلاجی چون آسم، سل، سرطان و ام اس و ... چیزی را به ارمغان نداشته است. مازوتی که ممنوعیت استفاده از آن از سال 92 تصویب شده است اما هرگز جدی گرفته نشده و همچنان در طاقچه بررسی ها خاک می خورد و نتیجه این بی توجهی سبب شده است که وضعیت آلایندگی در سال جاری چندین برابر شده و اراک به عنوان یکی از آلوده ترین شهرهای کشور مطرح شود که خبری برابر با فاجعه است! نیروگاه استان مرکزی به دلیل استفاده از مازوت به ویژه در فصول سرد حجمی از آلودگی را تولید می کند و ازاین رو تعداد روزهای پاک برای ساکنین شهر اراک در سال تنها به تعداد انگشتان دست می رسد، این به این معناست که زندگی در جهان سومی جریان دارد که سوخت ارزان مازوت بر جان مردمان شان ارجحیت دارد! وقتی اراک در تعداد روزهای آلوده سالانه به عددی بالاتر از استاندارد می رسد یعنی مساله نیازمند پیگیری و حمایت است! وقتی ذرات معلق میکرونی که در بیشتر روزهای سال، تعیین کننده شاخص کیفیت است آنقدر ریز هستند که از ماسک هم عبور می کنند و مردم اراک بیشتر زمان سال را در شرایط ناسالم سپری می کنند و تمامی گروه های سنی مجبور به حبس در منازل هستند یعنی هشدار جدی است! از این بگذریم که این آلودگی این روزها آنقدر عادی شده که مدارس هم به سختی تعطیل شوند!
اگرچه اراک با توجه به وجود صنایع در رده کلانشهرها قرار گرفته است اما متاسفانه گویا جز آلودگی و مرگ نصیبی نداشته و مساله آلودگی به بحرانی عظیم تبدیل شده و نفس مردم اراک از این آلودگی بند آمده است و گویا سلامتی مردم، شوخی بردار شده است!
گفته می شود که در شرایط اضطرار کشور، باید از قانون سوخت مازوت تبعیت کرد و باید به مجوز صادره تن داد. سوال اینجاست که به چه قیمتی باید این قانون و این مجوز پذیرفته شود؟ آیا مردم شهر اراک باید هزینه گزافی برای درمان خود بپردازند که چرخ اقتصاد کشور بچرخد؟! تا چه زمان جلسات پی درپی تشکیل شود و همچنان از راهی دور بر سوخت مازوت در این نیروگاه اصرار شود؟ تا چه زمان طرح ها باید به دلیل نداشتن بودجه های کافی و نبود زیرساخت ها در حد همان طرح باقی بمانند؟! تا کی در تابستان، مازوت بسوزد تا برق کشور تامین شود؟! و در زمستان به بهانه تامین گاز مردم اراک مازوت تنفس کنند؟!
نیروگاه شازند و استفاده از مازوت یکی از مهم ترین عوامل آلودگی شهرهای اراک و شازند به شمار می رود که تقریبا دو برابر حد استاندارد آلاینده SO2 را وارد هوا می کند و به گفته علیمحمدی، معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اراک، هزینه های اقتصادی مرگ های ناشی از مواجهه با ذرات معلق به مراتب بیشتر از سودآوری های تولید برق و گاز و صنایع است! نیروگاه شازند امسال زودتر از سال های گذشته استفاده از سوخت گاز را کنار گذاشته و به مازوت سوزی روی آورده است و همین دلیل باعث شده هوای اراک زودتر از قبل، تیره و تار شود! ای کاش روزی برسد که مردم اراک هم بتوانند هوای پاک تنفس کنند و برای حل این بحران از طرح ها عبور شود و به عمل برسیم!